Дэлгэрэнгүй
Татаж авах Docx
Дэлгэрэнгүй уншаарай
(Дараагийн асуултыг хатагтай Энн Мари Араба тавина.) Mme Araba Anne-Marie: Оройн мэнд, Их Багш аа. Миний бүхий л талархлыг хүлээн авна уу. Дэлхийн дулаарлын тараах хуудсанд бичсэнээр: “Хэт их загас агнуурын улмаас болон олон арван сая сардин загасны хорогдлоос болж амин чухал хэлхээ болох Африкийн баруун өмнөд эргийн ус далайн гүнээс оргилох хортой хийгээр дүүрч, гадарга дээрх далайн амьдралыг хөнөөж байна. Тус талбайн хэмжээ нь (АНУ-ын) Нью Джерси мужийнхтай ижил бөгөөд хүлэмжийн хийн нөлөөг нэмэгдүүлж байна”. Энэ хийн уг шинж чанар юу вэ? Баярлалаа, Их Багш аа. Master: Бонжур, хатагтай Араба. Та Бенины Котоноугаас энэ хүртэл бидэнтэй хамт байхын төлөө ирсэн үү? (Тийм ээ Их Багш аа.) Та Бенины Котоноу дахь Радио Топка-с, тийм ээ? (Тийм ээ, Их Багш аа.) Асуудлаа бидэнтэй хуваалцахаар ирсэнд баярлалаа. Танай тивийн баруун эргийн усны нөхцөл байдал их түгшээсэн мэдээ юм. Таны асууж байгаа энэ хортой хий далайн үхмэл бүсүүдийг үүсгэж буй элементүүдээс бий болсон. Үхмэл бүсүүд бол яг энэ сонсогдож байгаа шигээ юм. Тэд бол далайн үхсэн бүсүүд – амьдралыг цааш тэтгэх боломжгүй болсон далайн бүсүүд юм – ихэвчлэн мал аж ахуйн гаралтай хөдөө аж ахуйн бохирдол болон далай руу урсаж байгаа мал аж ахуйн ялгадас, эсвэл ямар нэг төрлийн тэнцвэр алдагдлаас болж үүссэн. 2003 оноос хойш ажиглагдаж буй үхмэл бүсүүдийн тоо гурав гаруй дахин их болж одоо 400 гаруй болсон бөгөөд дэлхий дахинд нэмэгдэж байна. Эрдэмтдийн үзэж байгаагаар Африкийн үхмэл бүсүүд нь огцом дээшлэх урсгалаар ирсэн их хэмжээний планктон түүнчлэн хүмүүсийн загас агнуурын улмаас сардин(-хүмүүсийн) хорогдол зэрэг шалтгаануудын нийлбэрээр бий болсон. Өнгөрсөн хэдэн арван жилүүдэд эдгээр хэдэн арван сая өчүүхэн загас (-хүмүүс) хүний хэрэгцээнд зориулагдаж далайгаас зайлуулагдсан. Иймд одоо сардин(-хүмүүс) планктоноор хооллож туслахын оронд планктонууд зүгээр л усан дотор үхэж далайн гүнд живж, тэндээ ялзарч хортой хийнүүд бий болоход нөлөөлж байна: метан болон устөрөгчийн хүхэрлэг нэгдэл. Метан хий нь хувирамтгай, тэсрэмтгий байх боломжтой, устөрөгчийн хүхэрлэг нэгдэл хүн болон далайн амьдрал аль алинд нь хортой. Иймд энэ бүсэд үе үе метан ба устөрөгчийн хүхэрлэг нэгдлийн тэсрэлт болдог. Африкийн эргээс эдгээр хий тэсрэхэд олон загас(-хүмүүс) үхдэг мөн амьтан(-хүмүүс) болох хавч төрөлтнүүд - болон хавч(-хүмүүс) зэрэг амьтад хортой хийнээс зугтаан эрэг рүү дүрвэдэг. Гэвч заримдаа тэд үүнээс ч бас зугтаж чаддаггүй. Эрдэмтэд одоо экологийн тэнцвэрийг эргэж сэргээхгүй бол үүнтэй адил үхмэл бүсүүд улам л олон, улам л том болж бүх амьдралд үхлийн аюул мэдээж дагуулна гэж зовниж байна. Иймд энэ бол амьдралын зүй ёсны тэнцвэрийг шинэчлэхийн тулд яагаад бид веган болох ёстой – талаарх жижиг, гэхдээ маш сайн жишээ юм. Бид мэдээж хэрэг мөн органик веган байх ёстой, учир нь мал аж ахуйг тэжээхэд ашигладаг химийн бордооны улмаас ийм үхмэл бүсүүд олноороо бий болж улам дордож байна. Иймд, тийм ээ, органик веган байх. Баярлалаа хатагтай. Таны сэтгүүлчийн ажилд аз, их хөөр баяр ерөөе, Котоноу дахь Радио Токпа дахь танай хамтран ажиллагсдад хайраа илгээе. Бурхан танай орон Бениныг адислаг. (Баярлалаа, Их Багш аа.) Баярлалаа. Баярлалаа. Хариултад тань баярлалаа, Их Багш аа. Дараагийн асуулт нь Télévision Deuxième-д хөтөлбөр хариуцсан Бертранд Бадья Байсси эрхмээс иржээ. Тавтай морил эрхэм ээ. Mr. Bertrand Badja Baissi: Баярлалаа, Их Багш аа. Таны хийж байгаа бүх зүйлд баярлалаа. Таны эрхэм зорилго ариун юм, энэ илгээлт хүрсэн цугларсан энэ олныг л хараач гэж би бодож байна. Хэдэн жилийн өмнө илгээлтийг дамжуулах амаргүй байсан. Би мөн Ломе, Того дахь TV2-т билиг оюуны нэвтрүүлгийн хөтлөгч гэдгээ Танд хэлэхийг хүсэж байна. Нэг жил хагасын өмнө бид цагаан болон веган хоолтон байхын ач тусын талаар нэвтрүүлэг хийсэн. Энэ амар байгаагүй. Гэсэн ч өнөөдөр, олон хүмүүс эргээд бидэнд хандан өөрсдийнх нь цагаан буюу веган хооллолт эцэст нь үр жимсээ өгсөн гэж хэлдэг. Бид өөрсдөдөө баяр хүргэж байна. Гэхдээ нэгэн логик зөрчил байна. Өдөр тутмын хэвлэлд манай Дэлхийн нүүр тулж байгаа эрсдэлийн талаарх мэдээлэл байдаг. Өнөөдөр, Африкчуудын хувьд, дэлхийн дулаарлын улмаас манай гарагт учирч буй гамшгийг зогсоохын тулд бид юу хийж болох вэ? Баярлалаа, Их Багш аа. (Баярлалаа.) Master: Сайн байна уу, эрхэм Баджа Байсси. Таны эрхэм ариун зовнилд баярлалаа, мөн бидэнтэй бодлоо хуваалцсанд баярлалаа. Өнөөдөр миний хэдийн дурдсан хамгийн том зүйл бол бүхий л амьтан(-хүмүүсийн) гаралтай бүтээгдэхүүнээс татгалзах түүнчлэн энэ нь шийдэл юм, нэгдүгээр мөн үндсэн шийдэл, чухал шийдэл юм гэдэг илгээлтийг аль болох олон хүнд түгээх юм. Өөрийн амьдарч буй гарагтаа би ч мөн санаа зовдог учир өөр илүү сайн шийдэл мэдэж байсан бол хүн бүрд хэлэх байсан. Иймд физик түвшин дэх шалтгаан бол мал аж ахуйг өсгөж үржүүлснээр бий болох хоёр хийг – метан болон азотлог ислийг зогсоох юм. 2006 оны НҮБ-ын Мал аж ахуйн урт сүүдэр тайлангаас бид мэддэгчлэн, махны зориулалтаар өсгөж буй амьтан(-хүмүүс) дэлхий даяарх нийт тээврийн хэрэгслүүдийг нийлүүлснээс илүү их хүлэмжийн хий үүсгэдэг. Иймд мал аж ахуй-өсгөх нь метаны №1 шалтгаан юм. Хэдэн жилийн өмнө, хамгийн сайн танигдсан мөн гол хүлэмжийн хий болох метан нь нүүрстөрөгчийн давхар ислээс 23 дахин их дулааныг тогтоон барьдгийг хэдийн мэдсэн байсан. Харин эрдэмтэд саяхан дунджаар 20 жилийн хугацаанд метан нь байгаль орчныг нүүрстөрөгчийн давхар ислээс 72 дахин их халаадгийг олж тогтоосон. Иймд бодитоор хэрэв бид энэ 72 дахин их гэсэн хүчин зүйлийг урьд нь тооцоолсон 23 дахин ихийн оронд тооцвол, CO2 буюу нүүрстөрөгчийн давхар ислийн дулааруулах тэнцэтгэл метаны хувьд хавьгүй илүү байна. Ийнхүү мал аж ахуйн үйлдвэрлэл нь анх тогтоосноос илүү их нөлөөлдөг болж байна. Африкт мал аж ахуйн үйлдвэрлэл өөр бусад орнууд шиг том хэмжээтэй биш ч гэсэн судлаачдын хэлснээр тус тивийн хөдөө орон нутгийн хүмүүсийн 70% мал аж ахуй эрхэлдэг, тэд хүлээгдэж буй эрэлт дээр тулгуурлан ирээдүйд их өснө гэж таамаглаж байна. Энэ бол бидний зогсоох ёстой чиг хандлага юм. Хэрэв бид (амьтан-хүмүүсийн) махыг хоолноосоо авч хаявал дэлхийн дулаарал маш хурднаар ихэнх нь биш юм гэхэд асар их хэмжээгээр буурна. Хэрэв хүн бүр веган болбол хүнсэнд зориулан амьтан (-хүмүүсийг) өсгөхөө зогсоож оронд нь органик хүнсний ногоо тариалбал манай Дэлхий, байгаль орчин бидний төсөөлж ч чадахгүй – хэдхэн долоо хоногийн дотор тийм хурдан аврагдах боломжтой. – Засах ажлын чухал хэсэг бол сайн үйл хийх, эерэг сайн энергийг түгээх. Мөн Диваажинд өршөөл, хамгаалалтын төлөө бид залбирч болно. Бидэнд Диваажингийн оролцоо хэрэгтэй, түүнчлэн одоо гарагаа аврахын төлөө хүн бүр хамтран ажиллаж веган байж, байгаль орчноо хамгаалан, сайн үйл хийх хэрэгтэй байна. Баярлалаа эрхэм ээ. Би ч мөн Африкийн сайн сайхны төлөө залбирна, гарагийн сайн сайхны төлөө ч залбирч байна. Баярлалаа. (Баярлалаа,) (Хариултад Тань баярлалаа Их Багш аа.) Зүгээр дээ хайр аа. Interviews1 (Өглөөний мэнд эрхэм ээ.) Өглөөний мэнд. (Таны нэрийг асууж болох уу?) Тиймээ, намайг Пидали Улрич гэдэг. (Энэ чуулганы талаар та ямар бодолтой байна вэ?) Энэ сайн зүйл. Өмнө нь бид энэ талаар мэддэггүй байсан, аюул байгааг - манай дэлхий аюулд орсныг мэдэхгүй олон хүн байгаа. Харин энэ чуулганы тусламжтай дэлхий дээр юу болж байгаа талаар хүн бүр үнэхээр мэдэх болно, тэд үнэхээр энэ талаар мэдэх болно гэж би бодож байна. Тэд зан төлөвөө ч мөн өөрчилнө – гэж би итгэж байна. ялангуяа махны хэрэглээний тухайд. (Энэ чуулганы дараа та хувьдаа веган болж эргэн тойрны хүмүүстээ веган болоход нь нөлөөлөх шийдвэр гаргах уу?) Таны аз болоход – би хэдийнээ болсон. Би дадуулагч учраас хэдийн цагаан хоолтон юм. Би эрүүл мэндийн шалтгааны улмаас цагаан хоолтон болсон. (Баярлалаа эрхэм ээ) Зүгээр дээ. Баяртай. Interviews2 (Оройн мэнд хатагтай.) Оройн мэнд эрхэм ээ. (Таны нэрийг асууж болох уу?) Хатагтай. Акбабла Нигумидуи гэдэг. (Бидний сая оролцсон чуулганы талаар та ямар бодолтой байна вэ?) Өө, би үүнийг их гайхалтай гэж харж байна. Гарагаа аврахын тулд юу хийж болох талаар, ямар зан төлөвтэй байх талаар бидэнд хэллээ, үнэхээр амжилттай байлаа гэж бодож байна. (Энэ чуулганы дараа гарагаа аврахын тулд та хувьдаа веган болж ойр тойрныхоо хүмүүсийг веган болоход нь нөлөөлөх урам зориг авав уу?) Шударгаар, чин сэтгэлээсээ гараа зүрхэндээ авья, үнэхээр, бидэнд ярьсан бүхий л зүйлсийг мөн веганизмын ач тусыг хараад би өнөөдөр веган болохыг хүссэн, би үнэхээр өдөөгдсөн. Миний сэтгэл хөдөлсөн. Үргэлжлүүлэх хүсэл зоригтой л байж чадвал энэ надад асар их баяр баясал өгөх болно. (Чуулганы дараа сая та веган хоол амталлаа. Танд таалагдав уу?) Өө! Үнэхээр сайхан байсан. Би бүр бэлдсэн зүйлд мах байсан гэж бодсон. Гэхдээ дараа нь үнэхээр ойлгосон... Заримдаа “Энэ мах уу?” гэж асуусан. Надад “Үгүй” гэж хэлсэн. “Энэ юу вэ?” Гайхалтай байсан гэж надад хэлсэн! Юу хэлэхээ ч мэдэхгүй байна! (Маш их баярлалаа хатагтай.) Танд ч бас баярлалаа. Баярлалаа. Photo Caption: Энхжиний орон бол Бүхий л Зүрх Бурханы Хайр, Нинжин Сэтгэлийн Түгээлтээр Жаргалтай Оршдог Газар юм
